“Eefsele bij de tijd” door Harrie Blanken

Eefsele is van alle markten thuis. Het is daar gezellig kermis vieren. Maar het is ook de enige buurtschap die de gemeente Groenlo rijk is. Van die stad heeft de Eefselse bevolking door de eeuwen heen veel opgestoken, maar omgekeerd hebben de Grollenaren ervaren niet zonder de rijkdom van de boeren te kunnen leven. Men zegt dat Eefsele in het verre verleden een soort niemandsland is geweest. Als de legers – die zich in de Besselinkschans en rondom Erve Kots hadden ingegraven – een aanval op de sterke veste Grolle waagden, dan spookte het danig in de bufferzone tussen Lievelde en Groenlo. Wanneer de troepen afdropen werd onderweg ‘alles wat los en vast zat’ meegenomen. In “Eefsele bij de tijd” wordt een globaal beeld geschetst van Eefsele in de vervlogen jaren. Harrie Blanken is bereid geweest om de belangrijkste wapenfeiten op papier te zetten. Het boek “Eefsele bij de tijd” kwam uit dankzij medewerking van de Oudheidkundige Vereniging Groenlo en een groot aantal sponsors.

Evertslo = Eefsele

De naam van de buurtschap Eefsele – onder de gemeente Groenlo – kan wel eens afkomstig zijn van Evertslo. Een belangrijke hoeve, die rond 1500 dichtbij de veste Grolle stond, droeg deze naam. Geschiedvorsers kunnen hierover (nog) geen zekerheid verschaffen. Maar wat niet is kan komen. Wel wordt met grote stelligheid aangenomen, dat die hoeve ergens in de omgeving van de Papendijk moet hebben gestaan. Daar werden op het einde van de vorige eeuw bij graafwerkzaamheden zware fundamenten blootgelegd. In september 1875 werd daar in de buurt bij het ‘dichtgooien van grepels in een ruige wal’ door drie Eefsel- en Grollenaren, namelijk Bernard te Luke, Jans Theseling en Graads Hogelucht in drie kruiken een schat aan gouden en zilveren munten gevonden. Het waren er meer dan negenhonderd. De vinders werden elk met een vorstelijk bedrag van vijfhonderd gulden beloond.

Eefsele mag dan een onbeduidende gemeenschap lijken en de liefhebbers van kruiswoordpuzzels mogen wel eens problemen hebben omdat in de naam Eefsele niet minder dan viermaal een ‘e’ voorkomt, toch hebben de mensen uit deze buurtschap geleefd. Zij konden het goed met elkaar vinden en steunden elkaar in tijden van tegenspoed. Zo trok op woensdag 1 juni 1927 een cycloon een verwoestend spoor door het Achterhoekse landschap. Eefsele kreeg zijn deel daarvan ruimschoots mee. Mensen raakten gewond en meerdere boerderijen werden volledig vernield. Maar zij hielpen elkaar, want ‘noaberhulp’ stond bij hen altijd hoog in het vaandel. In de oorlog was Eefsele een eldorado voor onderduikers. Iedereen was er welkom. Hongerige mensen uit het Westen sleepten in de oorlogsjaren honderden zakken met aardappelen en kilo’s boter weg. Op het einde van de oorlog vonden vele evacuées uit de Betuwe bij de Eefselse bevolking een gastvrij onderdak. Nu nog zijn er goede contacten met families uit onder meer Groesbeek en Gendt. Vlak voor de bevrijding werd Eefsele nog zwaar getroffen door een zinloze bommenregen; vijf mensen lieten het leven. Maar niemand kreeg Eefsele op de knieën. Na de oorlog werd snel aan de herbouw gewerkt. En na een geslaagd bevrijdingsfeest op de boerderij van De Snieder waren de kermissen weer gebeurtenissen, waar jaarlijks Jan en alleman elkaar troffen. Deze volksfeesten zijn in de loop der jaren een houvast voor menige Eefselnaar geworden. Ook een feest om ‘olde kundigheid’ te ontmoeten. Eefsele ziet met enige zorg het grondgebied van de buurtschap afkalven. De woningbouw rukt op. Hoe lang nog en de grens van een buurtgemeente moet worden overgestoken. Zal Eefsele er dan nog zijn?

Bron: Eefsele bij de tijd, Harrie Blanken